Saturday, November 30, 2013

ការវាយតម្លៃ​បរិយាកាស​អំណោយផល​សម្រាប់​​​សង្គម​ស៊ីវិល របាយការណ៍​ប្រចាំ​ប្រទេស – កម្ពុជា

ការវាយតម្លៃ​បរិយាកាស​អំណោយផល​សម្រាប់​​​សង្គម​ស៊ីវិល

របាយការណ៍​ប្រចាំ​ប្រទេស –  កម្ពុជា


រៀបចំសម្រាប់គណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការដើម្បីកម្ពុជាដោយអង្គការ Cord Cambodia
ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៣

ផ្នែក​ទី : សេចក្តីផ្តើម

របាយការណ៍នេះ ផ្តោតលើបរិស្ថានច្បាប់ បទប្បញ្ញត្តិ និង គោលនយោបាយ ដែលនៅក្នុងនោះ អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិលកម្ពុជា​​ដំណើរការ។ ច្បាប់និងបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយដែលគ្រប់គ្រងអង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល កំណត់លទ្ធភាពរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងនិង ពាក់ព័ន្ធជាមួយស្ថាប័នដទៃ ដើម្បីចូលរួមក្នុងការជួបជុំដោយសន្តិវិធី ដើម្បីសុំការ​​លើកលែងពន្ធ ដើម្បីចូលរួមក្នុងការងារមនុស្សធម៌ និង ដើម្បីទទួលព័ត៌មាន។ កត្តាទាំងនេះ ក៏ដូចជា ទំនាក់ទំនងជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ជួយកំណត់សភាពនៃ​​បរិយាកាសអំណោយ​ផល របស់សង្គម​ស៊ីវិល។
របាយការណ៍នេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃកម្មវិធីគំនិតផ្តួចផ្តើមលំហរសង្គមស៊ីវិលដោយអង្គការ CIVICUS និង មជ្ឈមណ្ឌល​អន្តរជាតិ​សម្រាប់​ច្បាប់​ស្តីពី​ការ​មិន​រក​ចំណេញ (ICNL) ក្នុងភាពជាដៃគូជាមួយមាត្រា ១៩ (ATICLE19) និង អង្គការចលនាពិភពលោកដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (WMD)និង ដោយមានការជួយឧបត្ថម្ភពីទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិស៊ុយអែដ (SIDA)

ការ​វាយតម្លៃ​បរិយាកាសអំណោយ​ផល​ថ្នាក់​ជាតិ​​សម្រាប់​កម្ពុជា

គណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការដើម្បីកម្ពុជា (CCC) បានជ្រើសរើសទិដ្ឋភាពចំនួនប្រាំពីរនៃបរិយាកាស​អំណោយ​ផលសម្រាប់ធ្វើការវាយតម្លៃៈ () ការរៀបចំបង្កើត, () កិច្ចប្រតិបត្តិការ, () លទ្ធភាពរក​​ធនធាន, () ការសម្តែងមតិ, () ការជួបជុំដោយសន្តិវិធី, () ទំនាក់ទំនងរាជរដ្ឋាភិបាល-​សង្គម​​ស៊ីវិល, និង () កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអង្គការ​សង្គមស៊ីវិល។ ការស្រាវជ្រាវនេះសំដៅកំណត់៖
ច្បាប់ បទប្បញ្ញត្តិ និង បរិស្ថានគោលនយោបាយ ដែលប៉ះពាល់លទ្ធភាពរបស់​​អង្គការ​សង្គមស៊ីវិលក្នុងការបំពេញមុខងារ។
)   បញ្ហាគន្លឹះៗ ចំណុច​ខ្សោយ និងបញ្ហា​ប្រឈមសំខាន់ៗ ដែលកើតចេញពីច្បាប់ និង គោលនយោបាយ។
)    វិធីប្រសើរបំផុតដើម្បីជំនៈបញ្ហា​ប្រឈម និង ជំរុញកំណើនលំហរប្រជាធិបតេយ្យ
និយមន័យ
បរិយាកាស​អំណោយ​ផលពេញលេញសម្រាប់​​​សង្គម​ស៊ីវិល នឹងការពារ​​សិទ្ធិ​មនុស្សជាមូលដ្ឋានដែលអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចងក្រងគ្នាជាស្ថាប័ន និង ចូលរួមក្នុងការអភិវឌ្ឍ រួមមានៈ សេរីភាព​បង្កើតសមាគមនិង​​សេរីភាពខាងការជួបជុំ និង សេរីភាពបញ្ចេញមតិ   ការទទួលស្គាល់ស្របច្បាប់ដែលសម្រួលដល់ការងាររបស់អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល   សេរីភាពក្នុង​​ការធ្វើចលនា សិទ្ធិធ្វើចលនា  និង សិទ្ធិធ្វើដំណើរ  សិទ្ធិធ្វើប្រតិបត្តិការដោយមិនមានការជ្រៀតជ្រែកដែលគ្មានការធានារបស់រដ្ឋ និង ក្របខណ្ឌគតិយុត្តិមួយដែលនៅក្នុងនោះ ការទទួលបានធនធានចាំបាច់អាចដំណើរការ។
របាយការណ៍នេះ ផ្តោតលើការបារម្ភរបស់អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ស្រុក (LNGOs) និង អង្គការសហគមន៍ (CBOs) ដែលត្រូវគ្រប់គ្រងដោយ​​​ក្រសួងមហាផ្ទៃ ឬគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។ (ក្រសួងការបរទេស​​ និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ គ្រប់គ្រង​​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​អន្តរជាតិ។)

ផ្នែក​ទី : វិធីសាស្ត្រ

ក្រុមស្រាវជ្រាវបានធ្វើការដោយសហការជាមួយគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការដើម្បីកម្ពុជា និង ដោយប្រយោល ជាមួយ​​គណៈប្រឹក្សាស្រាវជ្រាវនៃគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការដើម្បីកម្ពុជា ដើម្បីកំណត់វិធីសាស្ត្រសមស្របដើម្បី​​ប្រមូលនិងវិភាគព័ត៌មានចាំបាច់។ វិធីសាស្ត្ររួមមានការពិនិត្យមើលឯកសារនិងការសម្ភាសន៍ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗចំនួន ២៤។

ផ្នែក​ទី : ការ​រៀបចំបង្កើត​អង្គការ​​សង្គម​ស៊ីវិល

សិទ្ធិបង្កើតនិងចុះបញ្ជី​​អង្គការ​សង្គមស៊ីវិលមួយ ត្រូវបានធានាក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រ​​កម្ពុជា ហើយបច្ចុប្បន្នមានអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាលនិងសមាគមដំណើរការប្រហែល ១ ៣៥០។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានអំណាចបដិសេធការចុះបញ្ជី។ ច្បាប់គ្រោងថ្មីមួយស្តីពីអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាលនិង​សមាគម (LANGO) អាចសម្រួលបទប្បញ្ញត្តិច្បាប់សម្រាប់ការចុះបញ្ជី។ ប៉ុន្តែ អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិលជាច្រើន​​បារម្ភខ្លាចក្រែងការផ្លាស់ប្តូរត្រូវបានប្រើ​​ដើម្បីរឹតត្បិតលំហរ​ប្រជាធិបតេយ្យ។
បញ្ហា​ប្រឈមសំខាន់ៗចំពោះការបង្កើតអង្គការ​សង្គមស៊ីវិលនៅ​​កម្ពុជា រួមមាន៖
·         កង្វះភាពច្បាស់លាស់ក្នុងក្រមរដ្ឋប្បវេណីសម្រាប់​​ប្រទេសកម្ពុជា និង លក្ខខណ្ឌចុះបញ្ជីដ៏ស្មុគ្រស្មាញ
·         ឆន្ទានុសិទ្ធិលើសលុបរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការកំណត់ភាពមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការចុះបញ្ជី
·         ការតម្រូវឲ្យបង់​ ‘ថ្លៃសម្រួលកិច្ចការពោលគឺសំណូកជូនមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីទទួលបានជំនួយសម្រាប់កិច្ចដំណើរការ​​ចុះបញ្ជី
·         អវត្តមាន​នៃយន្តការ​តវ៉ាសម្រាប់កិច្ចប្រឹងប្រែង​​ចុះបញ្ជីមិនបានសម្រេច
·         ភាពមិនប្រាកដប្រជានិងការសង្ស័យពីតួអង្គ​​​សង្គម​ស៊ីវិល ទាក់ទិននឹងបទប្បញ្ញត្តិច្បាប់​​ដែលកំណត់លក្ខខណ្ឌបង្កើត និង ជាពិសេស ទាក់ទិននឹងលទ្ធភាពដែលបទប្បញ្ញត្តិច្បាប់ថ្មីនឹងត្រូវបានប្រើដើម្បីរឹតត្បិត​​សេរីភាព។

ផ្នែក​ទី : កិច្ចប្រតិបត្តិការ​របស់​​អង្គការ​សង្គមស៊ីវិល

  • ច្បាប់ដែលគ្រប់គ្រងអង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល រួមមានក្រមរដ្ឋប្បវេណីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឆ្នាំ ២០០៧ ច្បាប់ស្តីពីការយកពន្ធឆ្នាំ ២០០៤ ក្រមព្រហ្មទណ្ឌឆ្នាំ ២០០៩ ច្បាប់ស្តីពីការធ្វើ​​បាតុកម្មដោយសន្តិវិធីឆ្នាំ ២០០៩ និង ច្បាប់ប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយឆ្នាំ ២០១០។ អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​​ដែលជំរុញសិទ្ធិ​មនុស្ស ត្រូវបានគម្រាមកំហែង និង ព្យួរការងារដោយ​​រាជរដ្ឋាភិបាល។ អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាលជាច្រើនបារម្ភថាច្បាប់គ្រោងថ្មី​​ស្តីពីអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាលនិងសមាគម (LANGO) នឹងបង្កើនការជ្រៀតជ្រែក​​និងការត្រួតត្រារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលលើ​​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល។
បញ្ហា​ប្រឈមសំខាន់ៗទាក់ទិននឹងកិច្ចប្រតិបត្តិការរបស់អង្គការ​សង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា រួមមាន៖
  • អនុលោមភាពទាបជាមួយនឹង​​បទប្បញ្ញត្តិច្បាប់ជាធរមាន ដោយ​អង្គការសង្គម​ស៊ីវិល
  • កាតព្វកិច្ចរាយការណ៍ស្មុគ្រស្មាញនិងសាំញ៉ាំ
  • ការយល់ដឹងមិនបានល្អ និង​/​ឬ ការអនុវត្តមិនសមស្របនូវ​​បទប្បញ្ញត្តិច្បាប់ជាធរមានដោយមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាល
  • ការតម្រូវឲ្យបង់ប្រាក់ក្រៅផ្លូវការជូនបុគ្គលិក​​រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីសម្រួលកិច្ចប្រតិបត្តិការ
  • អវត្តមាន​​និងអសង្គតិភាពនៃផលវិបាក​​ចំពោះការខកខានមិនបានគោរពតាមកាតព្វកិច្ចស្របច្បាប់
  • ការយាយីម្តងម្កាលលើ​​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិលមួយចំនួនដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងការងារសិទ្ធិ​មនុស្ស
  • អវត្តមាន​នៃយន្តការតវ៉ា​ក្នុងករណីនៃការលុបបញ្ជី ការព្យួរការងារ ឬ ការរំលាយ
  • ការបារម្ភទាក់ទិននឹងសក្តានុពលប្រើបំពានច្បាប់គ្រោងថ្មីស្តីពីអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល និងសមាគម

ផ្នែក​ទី : លទ្ធភាព​ទទួល​បាន​​ធនធាន

រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហាក់បីដូចជាមិនទទួលស្គាល់​​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិលជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រដ៏សំខាន់មួយទេ។
បញ្ហា​ប្រឈមសំខាន់ៗ​​សម្រាប់អង្គការ​សង្គមស៊ីវិលកម្ពុជាក្នុងការទទួលបានធនធាន រួមមាន៖
  • កំណើនការប្រកួតប្រជែងក្នុងការទទួលមូលនិធិបរទេស
  • កំណើនកង្វល់របស់ម្ចាស់ជំនួយIពីនិរន្តរភាពហិរញ្ញវត្ថុនៃគម្រោងនិងការផ្លាស់ប្តូរអាទិភាពរបស់ម្ចាស់ជំនួយ (ងាកចេញពីកម្ពុជា)
  • សមត្ថភាពស្ថាប័នទាបក្នុងការស្វែងរកមូលនិធិ
  • សម្ពាធឲ្យរកចំណូលដោយឯករាជ្យ
  • សក្តានុពលនៃការអភិវឌ្ឍសហគ្រាសសង្គមដែលប៉ះពាល់ការងារស្នូលរបស់សង្គម​ស៊ីវិល
  • អវត្តមាន​នៃកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលនិង​សង្គម​ស៊ីវិល
  • ភាពស្ទើរតែគ្មានវត្តមាន​នៃការផ្តល់អំណោយមនុស្សធម៌ លើកលែងតែទាក់ទិននឹងការផ្តល់អំណោយសាសនា និង នយោបាយ។

ផ្នែក​ទី : ការ​បញ្ចេញ​មតិ

សារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ត្រូវបានកំណត់ថា​ ‘មិនមានសេរីភាពហើយការបង្ក្រាបលើសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ បាននិងកំពុងកើនឡើងតាំងពីឆ្នាំ ២០១២។
បញ្ហា​ប្រឈមសំខាន់ៗ​​ទាក់ទិននឹងការបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា រួមមាន៖
  • កង្វះឯករាជ្យភាពនៃបណ្តាញព័ត៌មានក្នុងស្រុកស្ទើរតែទាំងអស់ ជាពិសេស ទូរទស្សន៍ និង កាសែតភាសាខ្មែរ។
  • ការអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីស្តីពីការប្រឆាំងអ៊ីនធឺណេត អាចរឹត្បិត​​សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។
  • ការសម្លុតបំភ័យលើបុគ្គលខ្លះដែលបានបញ្ចេញមតិផ្ទុយនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល។
  • សក្តានុពលដែល​​ច្បាប់ថ្មីស្តីពីអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាលនិងសមាគមរឹតត្បិត​​សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។

ផ្នែក​ទី: ការជួបជុំ​ដោយ​សន្តិវិធី

មាត្រា ៤១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ចែងថាប្រជាពលរដ្ឋមានសេរីភាពបញ្ចេញមតិ សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន សេរីភាពខាងការបោះពុម្ពផ្សាយ សេរីភាពខាងការប្រជុំ ប៉ុន្តែ ក្នុងករណីខ្លះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានរឹតត្បិតដោយបំពានលើ​​សេរីភាពនៃការធ្វើចលនា និង សេរីភាពខាងការ​​​ប្រជុំ បានបដិសេធមិនផ្តល់ការអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើការតវ៉ាដោយសន្តិវិធី ហើយនគរបាលបានរំខានកិច្ចប្រជុំ និង បានគម្រាមកំហែងសហគមន៍ដែលចូលរួមជាមួយអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល។
បញ្ហា​ប្រឈមសំខាន់ៗ​​ទាក់ទិននឹងការជួបជុំដោយសន្តិវិធីនៅកម្ពុជា រួមមាន៖
  • ការបដិសេធដោយបំពានយ៉ាងច្បាស់នូវសំណើប្រជុំ​/​ធ្វើបាតុកម្ម
  • ការភ័យខ្លាចផលវិបាកប្រឆាំងនឹងអ្នករៀបចំនិងអ្នកចូលរួមក្នុង​ការប្រជុំដោយ​សន្តិវិធី
  • ការំខាន​​ការប្រជុំ​ដោយ​សន្តិវិធីដោយអាជ្ញាធរ
  • កំណើនម្តងម្កាលនៃអំពើហិង្សា​​លើបាតុកម្ម​ដោយ​សន្តិវិធី
  • កង្វះតម្លាភាពក្នុងកិច្ចដំណើរការស៊ើបអង្កេតលើនគរបាលអាជ្ញាធរដទៃទៀតដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាប្រឆាំងនឹងអ្នកចូលរួមក្នុងការប្រជុំដោយ​សន្តិវិធី
  • អវត្តមាន​នៃផលវិបាកលើអ្នកដែលប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាលើអ្នកចូលរួម ទោះបីជាមានភស្តុតាងជារូបភាពនិងជាខ្សែវីដេអូក្តី។

ផ្នែក​ទី : ទំនាក់​ទំនង​រាជរដ្ឋាភិបាលនិង​សង្គម​ស៊ីវិល

តួនាទីរបស់​សង្គម​ស៊ីវិលក្នុងការអភិវឌ្ឍកម្ពុជា ត្រូវបានមើលរំលង។ អ្នកផ្តល់បទសម្ភាសន៍ម្នាក់បាននិយាយថាវាគឺជារឿងកម្រណាស់ដែល​​រដ្ឋាភិបាលជាតិមិនមានការតាំងចិត្តចំពោះភាពជាដៃគូជាមួយអង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ដូចជាករណីនៅប្រទេសកម្ពុជា
បញ្ហា​ប្រឈមសំខាន់ៗសម្រាប់ទំនាក់ទំនងរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលនិង​សង្គម​ស៊ីវិល រួមមាន៖
        កង្វះទំនុកចិត្តជាពិសេសរវាងរាជរដ្ឋាភិបាល និង ​អង្គការ​សង្គមស៊ីវិលទាំងឡាយដែលធ្វើសកម្មភាពលើការជំរុញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង សិទ្ធិ​មនុស្ស
        ឱកាសមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការសុន្ទនា​​គ្នា និង សម្រាប់ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលនិង​សង្គម​ស៊ីវិលផ្តល់ធាតុចូលនិងមតិកែលម្អប្រកបដោយអត្ថន័យជូនគ្នាទៅវិញទៅមក ជាពិសេសនៅកម្រិតជាតិ
        ការខកខានក្នុងការផ្តល់លទ្ធភាព​​និងពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់​​សម្រាប់ការរួមចំណែកបស់​​សង្គម​ស៊ីវិល ជូនដល់ក្រុមការងារបច្ចេកទេស និង យន្តការពិគ្រោះយោបល់ប្រហាក់ប្រហែលផ្សេងទៀត
        កង្វះភាព​ច្បាស់លាស់អំពីវេទិកាគ្រោងប្រចាំឆ្នាំ​​រាជរដ្ឋាភិបាល និង ​សង្គម​ស៊ីវិល
        ការខកខានក្នុងការបញ្ជាក់តួនាទីច្បាស់លាស់ជូនសង្គម​ស៊ីវិលនៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណ​​កម្ពុជា
        សមត្ថភាពមានកម្រិតសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ទាំង​​ខាង​​រាជរដ្ឋាភិបាល ទាំងខាងសង្គម​ស៊ីវិល
        កង្វះចំណាប់អារម្មណ៍លើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។

ផ្នែក​ទី : កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ និង​សម្ព័ន្ធភាព​សង្គម​ស៊ីវិល

សម្ព័ន្ធភាពនៃ​អង្គការ​សង្គមស៊ីវិល អាចកំពុងកើនឡើង ប៉ុន្តែ ជម្រៅនៃ​​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ គឺរាក់។
បញ្ហា​ប្រឈមសំខាន់ៗទាក់ទិននឹងកិច្ចសប្រតិបត្តិការនិងសម្ព័ន្ធភាពសង្គមស៊ីវិល រួមមាន៖
        កង្វះទំនុកចិត្តក្នុងចំណោមអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល
        កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរាក់ ដែលភាគច្រើនដោះស្រាយបញ្ហាបច្ចេកទេស
        យន្តការមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការវាយតម្លៃលើសមិទ្ធកម្មការងារនៃក្រុមសមាជិកភាព
        យន្តការ​មិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទទួលនិងដោះស្រាយបណ្តឹងពីសមាជិក

        កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរវិស័យមិនល្អ