- FRIDAY, 28 JUNE 2013
- លៀង សារិទ្ធ
លោក នី ចរិយា ប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក។ រូបថត សារិទ្ធ
នៅពេលគណបក្សនយោបាយនីមួយៗ ប្រឹងប្រែងរៀងៗខ្លួនធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីទាក់ទាញការគាំទ្រពីអ្នកបោះឆ្នោតក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិខាងមុខនេះខាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលក៏រៀបចំកម្មវិធីចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយមួយដោយអញ្ជើញគណបក្សនយោបាយនានាមកចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនោះ ប៉ុន្តែមានតែគណបក្សចំនួន៦ រួមមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច សម្ព័ន្ធដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ ខ្មែរឈប់ក្រ និងគណបក្សខ្មែរ អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច បានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយប្រសិនបើខ្លួនបានជាប់ឆ្នោត។ ប៉ុន្តែគណបក្សពីរ គឺគណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជានិងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនបានចុះហត្ថលេខាទេ។ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងប្រសិទ្ធភាពច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយនិងប្រសិទ្ធភាពសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះ លោក នី ចរិយា ប្រធាន ផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានផ្តល់សម្ភាសជុំវិញបញ្ហានេះជាមួយភំ្នពេញ ប៉ុស្តិ៍ មានខ្លឹមសារជាអាទិ៍ថា៖
ហេអីបានគណបក្សខ្លះមិនចុះហត្ថលេខា លើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ក្នុងនោះមានលក្ខខណ្ឌឬ?
ខ្ញុំមិនច្បាស់ថាហេតុអីបានជាគណបក្សទាំងនោះមិនចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមទាក់ទិនទៅនឹងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនោះទេ។ តែបើតាមខ្ញុំយល់ អាចដោយសារតែវាជិតដល់ពេលបោះឆ្នោតហើយគណបក្សមិនព្រមចុះហត្ថលេខា ប្រហែលជាគិតថា អាចជាការដាក់សម្ពាធជាការបង្ខំចិត្តឲ្យខ្លួនប្តេជ្ញា ប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយក៏អាចថាបានយើងក៏មិនទាន់ឃើញគោលនយោបាយរបស់គណបក្សនីមួយៗ ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះដែរ។
ចំពោះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាការមិនចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះដោយសំអាងថាខ្លួន បានបង្កើតអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយរួចហើយអ៊ីចឹងមិនចាំបាច់បង្ហាញវត្តមានឬចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះទេ។ តែសម្រាប់ខ្ញុំវិញខ្ញុំយល់ឃើញថា ដោយសារតែអំពើ ពុករលួយជាអំពើដែលមនុស្សភាគច្រើនគេមិនចូលចិត្តមិនថាតែប្រជាជនកម្ពុជាទេ នៅលើសកលលោកក៏គេមិនចូលចិត្តដែរដូច្នេះគណបក្សដែលមិនចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះគឺជាការបាត់បង់ឱកាសក្នុងការបង្ហាញឆន្ទៈនៃការប្រឆាំងទៅនឹងអំពើពុករលួយទៅវិញទេ។
គណបក្សកាន់អំណាចអាងលើការបង្កើតអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយមានស្រាប់ ចុះសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះតើមានខ្លឹមសារលើសពីប្រសិទ្ធភាពច្បាប់ឬយ៉ាងណា?
ប្រហែលជាបក្សប្រជាជនយល់ថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះគ្រាន់តែជាទ្រឹស្តីមិនមែនជាការអនុវត្តជាក់ស្តែងព្រោះបក្សប្រជាជនតែងតែនិយាយថា លោកមិនអនុវត្តទ្រឹស្តី ឬគ្រាន់តែថាៗទេតែគាត់ធ្វើឬក៏អនុវត្តជាក់ស្តែងតែម្តងនេះគឺជាទ្រឹស្តីមួយ។តែជាធម្មតាដើម្បីឲ្យមានភាពរីកចម្រើនត្រូវមានការផ្សារភ្ជាប់គ្នារវាងទ្រឹស្តី និងការអនុវត្តជាក់ស្តែង គឺត្រូវតែដើរទន្ទឹមគ្នា។ ទ្រឹស្តីបង្ហាញពីឆន្ទៈរបស់ខ្លួនឯការអនុវត្តបង្ហាញពីសមត្ថភាពអ៊ីចឹងបើបាត់ផ្នែកណាមួយវាជាការខ្វះចន្លោះក្នុងការបង្ហាញពីសមត្ថភាពនិងឆន្ទៈក្នុងការលុបបំបាត់ឬក៏ការទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយនេះ។
ក្នុងការចូលរួមចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះគ្រាន់តែជាការបង្ហាញពីឆន្ទៈឬគោលនយោបាយរបស់គណបក្សនីមួយៗសម្រាប់ម្ចាស់ឆ្នោតពិចារណាប៉ុណ្ណោះ។ តែដោយសារព័ត៌មានយើងទន់ខ្សោយដូចនេះប្រហែលជាមិនប៉ះពាល់អីធ្ងន់ធ្ងរទេ ហេតុនេះបានជាបក្សប្រជាជនមិនខ្វល់ខ្វាយ ម្យ៉ាងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយគាត់អ្នកគ្រប់គ្រងផង។
តើប្រសិទ្ធភាពសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះនិងអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយមានភាពខុសគ្នាយ៉ាងម្តេចដែរ?
អ្វីដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានរៀបចំគឺគ្រាន់តែចង់ឲ្យគណបក្សនយោបាយបង្ហាញពីឆន្ទៈរបស់ខ្លួនឲ្យបានពិតប្រាកដក្នុងការប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ក្រោយពេលដែលខ្លួនជាប់ឆ្នោតតែប៉ុណ្ណោះតែថាការអនុវត្តយ៉ាងណាក្រោយគណបក្សខ្លួនឈ្នះឆ្នោតនោះគឺជាការងាររបស់បក្សនោះទេ។
ចំណែកអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយជាការកើតចេញពីឆន្ទៈរបស់បក្សប្រជាជនដែលបានបង្កើតអង្គភាពនេះឡើងនៅពេលនោះក៏មានការសាទរពីថ្នាក់ជាតិនិងអន្តរជាតិដែរ តែគួរឲ្យសោកស្តាយដោយសារតែអង្គភាពនេះមិនទាន់មានឯករាជ្យពិតប្រាកដនៅឡើយហើយធ្វើឲ្យអង្គភាពនេះមិនទាន់ចាត់វិធានការទៅលើអំពើពុករលួយឲ្យបានជាដុំកំភួននៅឡើយដែរ។
តើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមចាំបាច់ជាងច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយឬយ៉ាងម៉េច បានជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលចាំបាច់រៀបចំឲ្យគណបក្សនយោបាយលោកចុះហត្ថលេខា?
ច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយវាមានវិសាលភាពនិងមានអំណាចជាងក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មដល់អ្នកទាំងឡាយណាដែលមិនគោរពតាមឬប្រព្រឹត្តខុសទៅនឹងបទប្បញ្ញត្តិនោះ។តែសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះអង្គការសង្គមស៊ីវិល លោករៀបចំឡើងដើម្បីឲ្យគណបក្សនយោបាយលោកចុះហត្ថលេខាគ្រាន់តែឧបករណ៍មួយក្នុងការបង្ហាញពីឆន្ទៈនយោបាយក្នុងការប្តេជ្ញាចិត្តចូលរួមក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងទៅនឹងអំពើពុករលួយនៅពេលខ្លួនឈ្នះឆ្នោត ហើយបើក្រុមណាមួយមិនចូលរួមវាគ្រាន់តែមិនបានបង្ហាញពីឆន្ទៈនយោបាយរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះដូចនេះបើគណបក្សណាចូលរួមឬក៏មិនចូលរួមក៏គ្មានបញ្ហាខុសពីច្បាប់អីដែរ។
លោកថាអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅមិនទាន់ឯករាជ្យចាត់វិធានការមិនបានជាដុំកំភួនតែកន្លងមកអង្គភាពនេះបានចាប់ជនល្មើសដូចជាព្រះរាជអាជ្ញា ក្រឡាបញ្ជី ចៅក្រមនិងមន្រ្តីមួយចំនួន តើយ៉ាងម៉េចដែរ?
កន្លងមកអង្គភាពនេះបានចាត់វិធានមួយចំនួនដែរដូចជា ចាប់ខ្លួនមន្រ្តីមួយចំនួននេះប៉ុន្តែបើយើងមើលពីអំពើពុករលួយនេះវិញឃើញមានស្ទើរតែគ្រប់ទីកន្លែងហើយមាន ផ្សព្វផ្សាយទៀតពីអំពើពុករលួយតែអង្គភាពមិនបានចាត់ការត្រង់នេះហើយ ដែលយើងសង្ស័យថា មានការលម្អៀង។
អ៊ីចឹងតើលោកមើលឃើញ អំពើពុករលួយនៅប្រទេសកម្ពុជាមានសភាពយ៉ាងម៉េច?
ខាងអាដហុកមិនបានធ្វើការស្រាវជ្រាវឲ្យស៊ីជម្រៅលើអំពើពុករលួយទេ តែយើងបានដឹងពីអំពើពុករលួយនេះ ក្នុងវិស័យសាធារណៈខ្លះដែលវាពាក់ព័ន្ធនឹងការងារមួយចំនួនដែលយើងបានធ្វើដូចជាអំពើពុករលួយក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ មានការសូកប៉ាន់ឬទិញយុត្តិធម៌ ជាដើមក្នុងស្ថាប័នយុត្តិធម៌នឹងដែរ ដូចជា ស្ថាប័ននគរបាលយុត្តិធម៌ ស្ថាប័នតុលាការតែងតែមានអំពើពុករលួយ។
មួយវិញទៀតអំពើពុករលួយនេះមិនមែននៅតែស្ថាប័នយុត្តិធម៌មួយទេគឺមានស្ទើរ គ្រប់កន្លែងគ្រប់ស្ថាប័នហើយប្រជាពលរដ្ឋតែងតែរអ៊ូរទាំពីអំពើពុករលួយនេះដូចជាការធ្វើក្រដាសស្នាមក្នុងសេវាសាធារណៈជាដើម។ ក្នុងឆ្នាំ២០០៨ មានការសិក្សារបស់អង្គការ IRI ទាក់ទងនឹងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនេះ ពេលនោះមានប្រជាជនតែ៩ទៅ១០ភាគរយទេដែលមិនសប្បាយចិត្តនឹងអំពើពុករលួយប៉ុន្តែក្នុងឆ្នាំ២០១៣នេះតាមអង្គការ IRI រកឃើញមានប្រជាជនជាង២០ភាគរយ ដែលមិនសប្បាយចិត្ត ហើយប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ដូច្នេះប្រជាជនដូចជាមានការយល់ដឹងច្រើនពីការប៉ះពាល់ហើយស្អប់ខ្ពើមអំពើពុករលួយ។
អ្វីទៅដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិលរំពឹងទុកក្រោយពីមានគណបក្សខ្លះចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តី ថ្លែងការណ៍រួមប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយកន្លងមកនេះ?
ខ្ញុំគិតថា គណបក្សដែលមិនចូលរួមនោះជារឿងរបស់គេ តែសម្រាប់គណបក្សដែលចុះហត្ថលេខាហើយពេលខ្លួនឈ្នះឆ្នោតបើមិនអនុវត្តតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមទេនេះជាការអាម៉ាស់ដ៏ធំមួយហើយវាក៏អាចប៉ះពាល់ដល់ទឹកចិត្តប្រជាជន ថាយើងមិនបានធ្វើអីជាការជាក់ស្តែងបានតែនិយាយភរប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីទាក់ទាញសន្លឹកឆ្នោតតែប៉ុណ្ណោះ ហើយក៏ជាការប៉ះពាល់ដល់ការបោះឆ្នោតនាពេលក្រោយដែរ។
ដើម្បី ជួយឲ្យម្ចាស់ឆ្នោតឲ្យយល់ដឹងនិងចូលរួមប្រឆាំងអំពើពុករលួយ តើអង្គការសង្គមស៊ីវិលគួរតែធ្វើបែបណា?
ក្នុងប្រទេសនីមួយៗធម្មតាការអប់រំផ្សព្វផ្សាយគឺពឹងផ្អែកលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដូចជា វិទ្យុ ទូរទស្សន៍ និងកាសែត ក្នុងប្រទេស ដើម្បីផ្សាយព័ត៌មាននេះឲ្យបានជ្រួតជ្រាបដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យគាត់បានដឹងពីស្ថានភាពពីឆន្ទៈពីគោលនយោបាយគណបក្សនីមួយៗប៉ុន្តែដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាតិយើងស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យពីគណបក្សកាន់អំណាចដែលជាហេតុធ្វើឲ្យបាត់ឯករាជភាពហើយបាត់ព័ត៌មានមួយចំនួន ខណៈដែលប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបរទេសឯករាជ្យមិនអាចជ្រាបដល់មូលដ្ឋានបាន៕
No comments:
Post a Comment